Kağıt Tutkalı ve Formaldehit
Kağıt tutkalı Kapalı ortam kirleticilerinden aldehitler,
özellikle formaldehit, sağlığa etkileri ve ev ortamında kirletici olarak yaygın
olarak rastlanmaları nedeniyle önemlidir. Ureaformaldehit kapalı ortam
kirleticilerinden en basit olanı ve en sık saptananıdır. Aynı zamanda üzerinde
en fazla çalışılmış olan aldehittir. Kağıt tutkalı alevlenebilen,
renksiz, kolay polimerize olan uçucu bir bileşiktir ve çevrede doğal ya da
insan kaynaklı (egzost gazları, emisyonlar, sigara vb) olarak bulunmaktadır
(9). Evlerde yapılan araştırmalarda (8,10) yüksek miktarlarda
saptanabilmektedir. Ankara'da kentsel ve kırsal alanlardaki evlerde yapılmış
olan bir çalışmada evlerde oturma odası ve mutfaklarda formaldehit düzeylerinin
izin verilenden yüksek düzeyde olduğu ve ev sakinlerinde göz yaşarması, burun
akması, boğaz kuruluğu gibi belirtilerin görülmesi ile formaldehit düzeylerinin
istatistiksel olarak anlamlı şekilde yüksek bulunduğu saptanmıştır (10). Kapalı
ortamlarda formaldehit ve asetaldehit gibi aldehit kaynakları; mobilya, halı,
ısıtma ve soğutma sistemleri ve sigaradır (11,12). Kağıt tutkalı nın kendisi
ya da diğer kimyasallarla hazırlanan bileşikleri mobilya imalatında; boyalarda
ve kaplamalarda koruyucu olarak, döşemeler ve perdelere kalıcı şekil verilmesi
amacıyla zamk ve yapıştırıcıların bileşeni olarak vb amaçlarla sıklıkla
kullanılmaktadır (12). Evlerde tipik formaldehit kaynakları üre, formaldehit
resin içeren yapıştırıcıların kullanıldığı kontrplaklar ve bunların
kullanıldığı ürünlerdir. Kapalı ortamlarda ve evlerde kullanılan kontrplak
ürünlerinden: - Sunta (döşeme altlarında, raflarda, dolaplarda ve mobilyalarda)
- Sert tahtalı ağaç panellerde (dekoratif duvar kaplamaları, mobilyalar ve
dolaplar) - Elyaftan yapılmış orta yoğunlukta tahta (MDF) (çekmece kapakları,
dolaplar ve mobilya kaplamaları) sayılabilir. Özellikle MDF ürünlerinde
elyaf/resin oranı en yüksektir ve en fazla formaldehit yayan üründür (12). Aynı
zamanda mobilyalarda kullanılan tekstil ürünleri de formaldehit kaynağı
olabilmektedir (13). Urea- formaldehitli resin kullanılarak üretilen
mobilyalardan düzenli olarak formaldehit salınmaktadır (12). Yapılan deneylerde
formaldehit ve uçucu organik bileşiklerin sunta ve MDF örneklerinden ve işyeri
mobilyalardan aylarca yayılabildiği gösterilmiştir (14). Ortama mobilyalardan
formaldehit yayılımı ortam sıcaklığı ve nemin artması ile artış göstermektedir
(13). Kağıt tutkalı, baş ağrısı, bulantı ve baş dönmesi gibi
özgül olmayan belirtilerin yanında boğazda iritasyon, allerjik reaksiyonlar,
gözlerde kızarıklık, sulanma, burun akıntısı vb belirtilere neden olmaktadır.
Özellikle kronik etkilenim varlığında kronik konjuktivit, farenjit, larenjit,
bronşit ve öksürüğe neden olabilmektedir. Aynı zamanda kontakt dermatite, polen
ve diğer alerjenlere bağlı alerjik rahatsızlıkların ortaya çıkmasına ya da
hastalık seyirlerinin ağırlaşmasına neden olabilmektedir (8). Toz Üre
Formaldehitin neden olduğu klinik belirtiler kişisel duyarlılıkla da
ilişkilidir (8). Kağıt tutkalı nın astımın oluşumunda rol alabildiği (15)
ve astımlılarda gece ortaya çıkan solunum güçlükleri ile ilişkili bulunduğu
bildirilmektedir (8). Kağıt tutkalı, Uluslararası
Kanser Araştırma Kurumu (International Agency for Research on Cancer, IARC)
tarafından kanserojen özelliği açısından Grup 2A olarak sınıflanmıştır. Yakın
zamanda yapılan çalışmalarda formaldehitin özellikle burun ve üst solunum yolu
kanserlerine neden olabileceği (16-18), ayrıca ultraviyole'ye bağlı deri
kanserlerinin gelişimine katkıda bulunduğu bildirilmektedir (19).
Önerilen: http://gfskimya.com/kagittutkali.html
Bir önceki yazımız Gelecekte kağıt tutkalı nasıl yapılacak adlı makalemizi okumadıysanız Buradan ulaşabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder